میثم ظهوریان - عضو کمیسیون اقتصادی مجلس: عملکرد بانک مرکزی در این دو سال اخیر، نکات مثبتی داشته که می‌تواند تداوم یابد. یکی از جنبه‌های مثبت، ثبات نسبی در بازار ارز است که پس از جهش ارزی سال ۱۴۰۱ به وجود آمده است. این ثبات، با وجود تلاطمات سیاسی و اقتصادی، به عنوان یک دستاورد مثبت قابل توجه است. اما در کنار این نقاط قوت، برخی اشکالات نیز وجود دارد که نیاز به اصلاح دارند. یکی از این اشکالات، سیاست کنترل ترازنامه است. این سیاست با هدف کنترل تورم طراحی شده است، اما عدم تکمیل آن با سیاست‌های قوی در هدایت اعتبار، اثرات منفی به ویژه بر روی بنگاه‌های کوچک و متوسط داشته است. این بنگاه‌ها به دلیل عدم دسترسی به تسهیلات بانکی، از چرخه اقتصادی خارج شده‌اند. بنابراین، لازم است که سیاست کنترل ترازنامه با سیاست‌هایی که دسترسی بنگاه‌های کوچک و متوسط به تسهیلات بانکی را تسهیل کند، تکمیل شود.

سیاست مداخله بانک مرکزی در بازار ارز، موضوعی است که اغلب سیاست‌گذاران بر آن توافق دارند. این مداخله باید هوشمندانه و به موقع باشد، به ویژه در زمان‌هایی که شوک‌های روانی به بازار وارد می‌شود. در دو تا سه دهه اخیر، مداخلاتی در بازار ارز و سایر کالاها صورت گرفته است. این سیاست‌ها، اگرچه با نیت مثبت و به منظور کنترل قیمت‌ها انجام شده‌اند، اما باعث ایجاد تقاضای کاذب و بازیگران غیرواقعی در بازار شده‌اند. این وضعیت نه تنها به هدف اصلی یعنی کنترل قیمت نرسیده، بلکه در بسیاری از موارد منجر به افزایش قیمت‌ها شده است. لذا نیاز است که این سیاست‌ها به سمت رویکردهای هوشمندانه‌تر تغییر یابند.

در شرایط کنونی، توصیه اصلی به مردم این است که خریدهای خود را بر اساس نیاز واقعی و مصرفی انجام دهند. با توجه به احنمال تصویب طرح مالیات بر عایدی سرمایه و مالیات بر سوداگری در مجلس، هدف این است که تقاضاهای بازار از شکل سرمایه‌ای و سوداگرانه به سمت تقاضای مصرفی واقعی سوق داده شود. بر اساس اصول اسلامی، بهتر است مردم در خریدهای خود به نیازهای واقعی و مصرفی توجه کرده و از ورود به بازارهای غیرضروری و سوداگرانه پرهیز کنند. تجربه سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد که نوسانات بازار می‌تواند به سرعت تغییر کند. قیمت دلار در آن سال تا ۷۰ هزار تومان افزایش یافت، اما به سرعت به کانال ۵۰ هزار تومان برگشت. در این شرایط، مردم عادی که دیرتر اقدام می‌کنند، متضرر خواهند شد. بنابراین، ورود به بازارها باید با دقت و بر اساس نیاز واقعی انجام شود. مرکز مبادله ارز و طلا به عنوان یک ابزار برای شفاف‌سازی بازارها طراحی شده است. هرچه شفافیت در زنجیره مبادلات ارز و طلا افزایش یابد، به نفع جامعه خواهد بود. این مرکز توانسته است در عرضه اولیه و ثانویه، شفافیت بیشتری ایجاد کند و می‌تواند در سایر حوزه‌های مبادله نیز ورود کند. بازار ارز توافقی نیز در برخی کالاها و رسته‌های صادراتی که تعریف شده‌اند، می‌تواند به شفافیت بیشتری در نظام عرضه و تقاضا کمک کند. این اقدام می‌تواند به بهبود وضعیت بازار ارز و کاهش نوسانات کمک کند.

در نهایت، وضعیت فعلی بازار ارز و عملکرد بانک مرکزی نیاز به بازنگری و اصلاح دارد. سیاست‌های بانک مرکزی باید به گونه‌ای طراحی شوند که ضمن کنترل تورم، دسترسی بنگاه‌های کوچک و متوسط به تسهیلات بانکی تسهیل شود. همچنین، مردم باید با آگاهی و بر اساس نیاز واقعی خود در بازارها فعالیت کنند تا از نوسانات و خطرات احتمالی جلوگیری شود. شفافیت در بازارها و استفاده از ابزارهایی مانند مرکز مبادله ارز و طلا نیز می‌تواند به بهبود شرایط اقتصادی و کاهش نوسانات کمک کند.